Snel moe worden, steeds moe zijn, slecht slapen. Herkenbare klachten voor mensen met MS. Andere mensen hebben er soms maar weinig begrip voor.
In het kort
Een van de meest voorkomende klachten bij MS, multiple sclerose, is vermoeidheid. 2 op de 3 mensen met MS zijn zelfs elke dag moe. De vermoeidheid is vaak erger dan bij gezonde mensen, en gaat ook minder snel over.
De vermoeidheidsklachten bij MS kunnen verschillen. Soms word je ineens erg moe en heb je bijna geen energie meer. Maar het kan ook veel langzamer gaan. Of het wisselt: je bent de ene dag helemaal niet moe en de andere dag juist heel erg moe.
Het precieze verband tussen MS en vermoeidheid is niet duidelijk. Misschien nemen de onbeschadigde delen van de hersenen werk over van de beschadigde delen. De ‘omwegen’ die de hersenen dan moeten maken, kosten energie. Dat zou voor vermoeidheid kunnen zorgen.
Vermoeidheid bij MS kan ook door iets anders komen. Als je bijvoorbeeld moeilijk loopt, is het vermoeiend om van A naar B te komen. En slaap je slecht door stress, dan ben je overdag moe. Ook is vermoeidheid een bijwerking van bepaalde medicijnen.
Vermoeidheid is moeilijk te zien voor andere mensen. Daardoor begrijpen zij vaak niet dat je je uitgeput voelt. En dat je moeite hebt om je aandacht erbij te houden. Dit kan leiden tot frustratie. Na plotselinge moeheid duurt het herstel soms wel een hele dag. Dat kan weer zorgen voor andere problemen, zoals een slecht humeur of nergens zin in hebben. Ook kunnen andere MS-klachten erger worden. Je krijgt bijvoorbeeld meer last van pijn, spasmen of concentratieproblemen.
Bespreek vermoeidheidsproblemen met de neuroloog of MS-verpleegkundige. Er zijn een aantal behandelingen. Met cognitieve gedragstherapie kan je leren omgaan met de vermoeidheidsproblemen. Ook lichaamsbeweging op maat kan helpen tegen de vermoeidheid. Een fysiotherapeut maakt bijvoorbeeld een trainingsprogramma om je conditie te verbeteren en je moeheid te verminderen. Denk aan lopen op een loopband, of aan ontspanningsoefeningen. Daarnaast kan een ergotherapeut veel voor je betekenen. Deze helpt je om beter met je vermoeidheid om te gaan en de dagelijkse activiteiten gemakkelijker uit te voeren.
Tussen activiteiten door is het belangrijk dat je af en toe rust neemt. Het helpt om een dagplanning te maken, met rustmomenten en een vaste bedtijd. Ook bewegen is belangrijk. Dat klinkt misschien vreemd, want bewegen maakt je juist moe. Maar op de langere termijn zal het zeker helpen. Het geeft energie en zorgt voor ontspanning.
Verder is het belangrijk om familie, vrienden en collega’s te vertellen over je vermoeidheid. Zij kunnen er dan rekening mee houden.
Janneke Bosma en Nikki Dreijer doen onderzoek naar MS. Voor Janneke heeft dit een dubbele betekenis, omdat zij zelf MS heeft. Nikki doet onderzoek naar een van de bekendste klachten van de ziekte: vermoeidheid. In deze podcast gaan ze er samen over in gesprek.
Meer hierover op de website van Stichting MS ResearchExperts dragen bij aan betrouwbare informatie op MS.nl.
Lees meer over hoe we als redactie keuzes maken.
Laatst bijgewerkt op: 21 december 2023