Identiteit

Toen mijn oudste kind geboren werd, was dat het begin van een deels nieuwe identiteit: Vanaf dat moment was ik niet alleen 'kind van...' en 'student' (want ja, ik studeerde nog), maar ook 'ouder'. Mensen hebben daar een beeld van en ideeën over, van hoe een ouder is en hoort te zijn. Soms komt dat beeld overeen met de werkelijkheid, maar vaak genoeg ook niet. "Als ouder hoor je er altijd te zijn voor je kind", "als ouder hoor je te werken, maar niet te veel", "voordat je ouder wordt hoor je eerst getrouwd te zijn/klaar met je opleiding/een partner en huis te hebben" etc. Het is de kunst om de ideeën van anderen naast je neer te leggen en bij jezelf te blijven. Ook zonder de ideeën van anderen kom je voor verrassingen te staan: Je weet pas hoe het is om ouder te zijn, als je het bent. Toch, ook op de moeilijke momenten, weet je: ik heb hier zelf voor gekozen.

Anders dan bij het ouderschap, is MS niet iets waar je voor kiest. Het overkomt je, het walst je leven binnen en haalt het overhoop. Als een ongenode gast, die je niet kunt weigeren. Hij gaat in jouw stoel zitten, eet je koelkast leeg, maakt alles vies en ruimt niet op. Het is een gast die je alleen maar energie kost en die je plannen door de war schopt.

Ondertussen bepaalt hij wel mede je identiteit. Ineens ben je 'iemand met MS'. Ineens ben je 'patiënt'. En mensen hebben daar een beeld bij, jijzelf incluis. Bij iemand met MS dacht ik aan: iemand in een rolstoel. Of iemand die bijna niet meer kan praten. Iemand die geen betaald werk meer kan doen. Gelukkig blijkt dat voor veel mensen met MS niet te kloppen, maar dan nog: Als je ziek wordt, krijg je ineens deels een nieuwe identiteit, waar je niet voor gekozen hebt. Mijn werk, mijn hobby's, het ouderschap: daarvoor heb ik zelf gekozen, dus dat dit mijn identiteit mede vormt vind ik logisch en terecht. Voor MS heb ik niet gekozen, maar ook dit vormt mede mijn identiteit.

Naast dat je ineens 'iemand met MS' bent, heeft de MS ook op een andere manier invloed op je leven. Wij hebben bijvoorbeeld bewust geen auto en ik vind het een uitdaging om alles met de fiets en het ov te doen. Ik hou van uitgebreid koken en maak van alles zelf: wasmiddel, zuurkool, marmelade, theemutsen. Sinds mijn eerste duidelijke schub heb ik echter soms weinig energie. Dus als ik na een week werken en huishouden óp ben, heb ik geen energie meer voor de creatieve uitspattingen waar ik zo dol op ben en die mij (in mijn ogen) mede maken tot wie ik ben. Met name mijn linkerhand geeft een constante pijnprikkel en soms breidt dit uit, wat me moe en chagrijnig maakt. Daardoor kies ik sinds kort vaker voor gemak, iets dat zó níet bij mij past. Dus ook op die manier heeft de MS invloed en dit roept bij mij vragen op over mijn identiteit. Want hoe wil ik hiermee omgaan? Als ik dit jaar besluit mijn wasmiddel niet zelf te maken, ben ik dan minder mezelf? Als ik een zakje gesneden groente koop omdat mijn handen teveel pijn doen om zelf groente te snijden, ben ik dan minder mezelf? Als ik in plaats van de fiets naar mijn werk het ov neem, omdat ik anders mijn werkdag niet door kom, ben ik dan minder mezelf? Of zijn dit keuzes die ik maak juist om nog wel mezelf te kunnen zijn? Want het zijn keuzes die maken dat ik in de avond nog energie over heb om wat te lezen, om mijn kinderen te begeleiden bij hun huiswerk of samen gezellig een serie te kijken. Het zijn keuzes die maken dat ik mijn werk volhoud, het werk dat mij zoveel voldoening geeft.

Dus ja: MS vormt mede mijn identiteit. Het laat mij nadenken over wat ik belangrijk vind, over wie ik ben en wie ik wil zijn. En mijn energie kan dan soms beperkt zijn en mijn lijf kan pijn doen; mijn keuzes maak ik nog altijd zelf.