Waarom verergert MS bij sommige mensen snel en bij anderen langzaam?

In het kort:

• Onderzoekers weten niet goed hoe het komt dat de gezondheid van mensen met MS achteruitgaat, zonder dat zij aanvallen hebben.
• Onderzoekers onderzochten de hersenen van overleden mensen met MS. De onderzoekers vergeleken de hersenen van mensen bij wie de MS snel verslechterde met de hersenen van mensen bij wie het verloop trager was.
• Onderzoekers keken met een TSPO PET-scan ook naar de hersenen van levende mensen met MS.
• Beschadigingen in de hersenen met brede celranden hebben te maken met een snelle verergering van MS.

Wat is de achtergrond van het onderzoek?

Er zijn medicijnen en behandelingen voor multiple sclerose die ontstekingen en aanvallen kunnen verminderen. Aanvallen bij MS ontstaan doordat afweercellen uit het bloed de hersenen binnenkomen. Daar veroorzaken ze ontstekingen en beschadigen ze het zenuwstelsel. De meeste medicijnen werken door deze afweercellen te remmen. Iemand krijgt dan bijvoorbeeld minder aanvallen door MS. De medicijnen helpen minder goed om achteruitgang van MS die niet komt door aanvallen te verminderen. 

Het probleem is dat artsen nu nog niet goed kunnen voorspellen wie snel achteruit zal gaan.  Onderzoekers weten nog maar weinig over hoe MS erger wordt zonder dat iemand aanvallen heeft. 

Wat is het doel van het onderzoek?

In deze studie wilden onderzoekers begrijpen welke soort laesie in de hersenen ervoor zorgt dat MS langzaam erger wordt zonder dat iemand aanvallen heeft. Een laesie is een beschadiging van de zenuwen. De onderzoekers hadden drie doelen: 

1. Een nieuw soort beschadiging vinden. Ze wilden ontdekken welke beschadiging in de hersenen ervoor zorgt dat MS langzaam erger wordt, zonder dat iemand terugvallen heeft.
2. Begrijpen wat er in de cellen gebeurt. Ze wilden de cellen in de beschadiging onderzoeken om te zien wat daar gebeurt. Dit is belangrijk om te weten als onderzoekers nieuwe medicijnen willen maken tegen MS.
3. Kijken of het bij levende mensen zichtbaar is. Ze wilden onderzoeken of de beschadiging in de hersenen die ze vonden ook te zien is bij mensen met MS die nog leven.

Hoe is het onderzoek uitgevoerd?

De onderzoekers deden twee soorten onderzoek:

1. Ze bestudeerden de hersenen van 186 personen die MS hadden. De hersenen kwamen van de Nederlandse Hersenbank. Kort: NHB. Zij verzamelen de hersenen van overleden mensen. De onderzoekers vergeleken de hersenen van mensen bij wie de MS snel verslechterde met dat van mensen bij wie het verloop trager was. Ze bekeken ook stukjes in de hersenen die actief waren.
2. Ze bekeken TSPO PET-scans van de hersenen van 114 personen met MS. Dit is een speciale scan die wetenschappers gebruiken bij wetenschappelijk onderzoek. Bij deze scan krijgt iemand een speciale vloeistof die een beetje oplicht in het lichaam. Onderzoekers kunnen dan foto’s maken van wat er gebeurt in het lichaam. Op deze plaatsen is iets aan de hand. Er kan bijvoorbeeld een ontsteking zitten. 

Wat kwam er uit het onderzoek?

In het eerste onderzoek ontdekten de onderzoekers verschillende dingen: 

• De onderzoekers zagen dat er op sommige beschadigde plekken in de hersenen afweercellen te zien waren met een brede rand. Deze plekken heten broad rim lesions. Kort: BRLs.
• Op deze celranden zijn dingen te zien die kunnen verklaren waarom het immuunsysteem actief wordt bij MS.

In het tweede onderzoek vonden de onderzoekers een aantal dingen: 

• Sommige beschadigde plekken in de hersenen hadden een brede rand van actieve afweercellen. Dit kwam voor bij ongeveer 1 op de drie mensen.
• Sommige mensen hadden veel actieve afweercellen met brede randen in hun hersenen. Deze mensen hadden ook meer beschadigde plekken. Daarnaast hadden ze meer ontstekingen en meer schade in de hersenen. Zij gingen volgens de EDSS-score ook sneller achteruit.
• Mensen die natalizumab kregen hadden minder brede randen met actieve cellen in de hersenen. Bij mensen die geen medicijnen gebruikten, kregen juist meer van dit soort cellen. 

Wat is de conclusie van de onderzoeken?

Onderzoekers zagen in het eerste onderzoek dat beschadigingen met brede celranden, die komen door MS, te maken hebben met het sneller achteruitgaan van de gezondheid. Dit kwam ook uit het tweede deel van de studie, waar onderzoekers met een TSPO PET-scan keken naar de hersenen van levende mensen met MS. Mensen die meer beschadigingen hebben, waarbij de cellen in de hersenen een brede rand hebben, gaan sneller achteruit.

Wat betekent dit voor mij? 

De onderzoekers zagen op sommige beschadigde plekken in de hersenen afweercellen met een brede rand. Deze plekken horen bij een snellere achteruitgang van MS. Misschien kunnen artsen deze plekken in de toekomst gebruiken om te voorspellen wie sneller ziek wordt. Ook kan dit helpen bij het maken van medicijnen die de ziekte vertragen. Daarom is meer onderzoek naar afweercellen met een brede rand belangrijk. Ook is het belangrijk dat onderzoekers grotere groepen mensen met MS onderzoeken.

Heb je MS? Ben je benieuwd op welke manier je je hersenen kan doneren aan de Nederlandse Hersenbank voor MS? Wetenschappers gebruiken dit weefsel om onderzoek te doen naar MS. Bijvoorbeeld naar wat er precies gebeurt in de hersenen van mensen met MS.