Cognitieve reserve sterker maken

In het kort: 

• Bij MS kunnen de hersenen vroege schade soms zelf herstellen. Dit wordt cognitieve reserve genoemd.
• Doordat je hersenen schade zelf kunnen repareren, merk je minder snel dat je last hebt van cognitieve problemen.
• Je kan je hersenen sterker maken door actief bezig te zijn. Bijvoorbeeld met lezen, puzzelen of wandelen. Je cognitieve reserve wordt daardoor groter.
• MS heeft een grote invloed op je leven. Klachten zoals vermoeidheid en depressie kunnen het moeilijker maken om dagelijkse activiteiten uit te voeren.
• Als vermoeidheid en depressie worden behandeld, kan je makkelijker activiteiten doen die je cognitieve reserve vergroten.  

Wat is de achtergrond van het onderzoek?

Cognitieve reserve betekent dat je hersenen een soort reserve hebben om problemen op te lossen. Als er door MS schade in de hersenen ontstaat, kunnen andere delen van de hersenen soms een taak overnemen. Of ze kunnen de schade soms zelf repareren. Je merkt daarom dat je niet meteen last krijgt van cognitieve problemen, zelfs wanneer MS schade veroorzaakt. 

Sommige activiteiten vergroten de cognitieve reserve. Voorbeelden van zulke activiteiten zijn lezen, puzzelen en een cursus volgen. Maar ook wandelen, fietsen, zwemmen en dansen. Je hersenen worden hierdoor sterker. En ze kunnen beter omgaan met schade. Je merkt daardoor dat je minder snel last krijgt van cognitieve problemen. Maar als je MS hebt, kan je minder goed dagelijkse activiteiten uitvoeren. Klachten zoals vermoeidheid of depressie kunnen dit nog moeilijker maken. Onderzoekers weten nog niet wat er met de cognitieve reserve gebeurt als je door MS minder kan doen in het dagelijks leven. 

Wat is het doel van het onderzoek? 

De onderzoekers wilden begrijpen wat de invloed is van vermoeidheid en depressie op de cognitieve reserve bij mensen met MS. Ze onderzochten 2 dingen:

• Kunnen mensen met MS evenveel activiteiten doen om hun cognitieve reserve te vergroten als mensen zonder MS? Bijvoorbeeld lezen, puzzelen of een cursus volgen.
• Mensen met MS hebben vaak last van vermoeidheid, depressie of andere veelvoorkomende klachten. Voeren zij daardoor minder vaak activiteiten uit die goed zijn voor de cognitieve reserve?

Hoe is het onderzoek uitgevoerd?

Er deden 206 mensen met MS en 150 mensen zonder MS mee aan het onderzoek. De deelnemers waren tussen de 18 en 60 jaar oud. De mensen met en zonder MS hadden hetzelfde geslacht en dezelfde leeftijd. De onderzoekers konden de groepen zo goed met elkaar vergelijken.

Alle deelnemers vulden vragenlijsten in. Hierin gaven ze aan hoe ze op jonge leeftijd en later tijdens hun leven hun cognitieve reserve hadden vergroot. En in het afgelopen jaar. Bijvoorbeeld door een opleiding te volgen, door werk of door activiteiten in hun vrije tijd. De deelnemers gaven in vragenlijsten ook aan of ze last hadden van cognitieve problemen, vermoeidheid, depressie of angst. En wat de invloed van MS was op hun dagelijks leven. 

De wetenschappers onderzochten alle antwoorden, nadat de deelnemers de vragenlijsten hadden ingevuld. Ze gebruikten hiervoor computerprogramma’s. Ze vergeleken de antwoorden van de deelnemers met MS met die van de deelnemers zonder MS. 

Wat kwam er uit het onderzoek?

• De onderzoekers vonden een aantal belangrijke dingen:
• Mensen met MS die kortgeleden activiteiten deden om hun cognitieve reserve te vergroten, hadden minder last van cognitieve problemen. Dit in vergelijking met mensen met MS die dit niet hadden gedaan.
• Deelnemers met MS die veel last hadden van vermoeidheid of depressie, merkten niet dat hun cognitieve problemen minder werden. Ook niet als zij deelnamen aan activiteiten die goed waren voor hun cognitieve reserve.
• Deelnemers die erg last hadden van een depressie, konden minder goed activiteiten doen die hielpen tegen cognitieve problemen.
• Mensen met MS deden voor hun diagnose vaker activiteiten die hun cognitieve reserve versterkten dan na de diagnose. Mensen zonder MS deden vroeger evenveel activiteiten als nu die goed waren voor hun cognitieve reserve.  

Wat is de conclusie van het onderzoek? 

Mensen met MS kunnen hun cognitieve reserve vergroten. Bijvoorbeeld door activiteiten als lezen, wandelen of puzzelen. De hersenen kunnen daardoor beter vroege schade door MS repareren. Maar vermoeidheid en depressie maken het voor mensen met MS moeilijker om dagelijkse dingen te doen. Hierdoor lukt het ook minder goed om activiteiten uit te voeren die de cognitieve reserve versterken, zoals lezen of wandelen. 

Volgens de onderzoekers is het belangrijk dat neurologen letten op vermoeidheid en depressie. Mensen met MS kunnen zelf makkelijker activiteiten doen om hun cognitieve reserve te vergroten, als deze klachten goed worden behandeld.

Wat betekent dit voor mij? 

Vermoeidheid en depressie maken het leven met MS nog moeilijker. Je kan hierdoor lastiger dagelijkse taken uitvoeren. Of dingen doen die je leuk vindt. Heb je MS? En heb je last van vermoeidheid of een depressie? Praat daar dan over met je neuroloog of MS-verpleegkundige. Het is belangrijk om deze klachten goed te behandelen, zodat je je beter voelt. En minder last hebt van cognitieve problemen. 

Soms kan je ook zelf dingen doen om deze klachten te verlichten. Lees hier wat je zelf kan doen als je last hebt van een depressie. Bij vermoeidheid kan het helpen om te bewegen. Ook er zijn hulpmiddelen die je kunnen helpen om dagelijkse taken beter vol te houden. Lees hier wat je zelf kan doen bij vermoeidheid.  

Het online leefstijlprogramma Leef! met MS kan ook helpen bij vermoeidheid en depressie. Je krijgt hier tips en begeleiding om je leefstijl aan te passen. En om meer energie te krijgen.